Orkide Bakımı, Türleri ve Orkidelere Dair Her Şey

Yaklaşık 28.000 türüyle Orkidegiller, otsu çiçekli bitkilerin en geniş ailesidir. Genellikle, her tür yüksek oranda yerelleşir ve belli koşullara hassas şekilde uyum sağlarlar. Dünyanın her yerinde yetişirler ve habitatlarının çeşitliliği yağmur ormanlarının karanlık zemininden uzun tropikal ağaçların tepesine kadar uzanır.

Orkidelerin çoğu epifiktir. Başka bir bitkiden destek aldıklarından ve onların dallarında, kökleri havada süzülerek büyüdüklerinden genel olarak “hava bitkileri” olarak bilinir. Kökleri ihtiyacı olan suyu ve besini, etrafından dönen sisten, nemden, tozdan ve bitki kalıntılarından alır ve bunları ağaçların tepelerindeyken toplar. Çamurlu bataklıklar gibi hoş olmayan ortamlara uyum sağlayan yerde yetişen orkideler de bulunmaktadır ki kökleri soğan şeklindedir.

Orkideler bitki dünyasının oyuncularından olup tuhaf ve çeşitli şekillerdeki çiçekler son derece uzmanlaşmış pek çok tozlaşma sistemine sahiptir. Çoğu tozlaşmalarına yardımcı olan böcekleri taklit eder ve bu adaptasyonlar bir tozlaştırıcı çekmek için kasıtlı manevralardır. Arı Orkidesi (Ophrys Apifera) buna en güzel örnektir. 

Orkide Türleri

Orkidelerin şekli ve kokusu onların yüzyıllardır seralar ve süs bitkisi yetiştiricileri için önemli ve cazip kılmaktadır. 1800’lerde bitki avcıları pek çok nadir türü soyu tükenme noktasına getirmiş olsa da çoğu bitki şimdi tohumundan yetiştiriliyor.

Phalenopsis Orkide en yaygın ve bilinir olan çeşidi olmakla birlikte Phalaenopsis Orkide, Dendrobium Orkide , Cybimdium Orkide, Vanda Orkide, Cattleya Orkide, Paphiopedilum Orkide gibi çok sayıda çeşidi mevcuttur. Bu çeşitlilik orkidelerin çiçeklerinin renkleri söz konusu olduğunda da devam etmekte ve alışılagelen beyaz orkide, pembe orkide, fuşya orkide, mor orkide gibi renklerin yanı sıra mavi orkide, siyah orkide de tür içerisinde yer almaktadır.

Renkler Arasında En Popüleri: Beyaz Orkide

Beyaz renk tüm çiçeklerde olduğu gibi saf, sade ve duru bir güzellik arayanlar için orkide nezdinde de en çok tercih edilen renk olmakla birlikte fuşya ve turuncu tonları da gittiği ortama canlılık ve renk katması sebebiyle sıklıkla tercih edilmektedir. Çiçeklerinin güzelliğini uzunca bir süre muhafaza etmesinden dolayı dal üzerindeki çiçek sayısı bir diğer ifade ile kandil sayısı da orkide gönderirken ve seçerken tercih nedeni olmaktadır. 

Orkide Göndermek ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

Orkide göndermek isteyenler için orkide üzerindeki açmış çiçek sayısı kadar tomurcukların da yer alması önemli bir tercih sebebidir. Böylece orkide gönderilen kişi hem açmış çiçeklerin keyfini sürebilir hem de tomurcukların çiçeklenmesine şahit olarak bu güzel bitkiden alacağı zevki katlayabilir. 

Orkide Toprağı ve Özellikleri

Doğada yaygın olarak ağaç gövdelerine tutunarak yaşayan orkidelerin toprakları da yine ağaç kabuğu içeren karışımlardan oluşmaktadır. Çeşitli ağaç kabuklarının irili ufaklı parçalanmış şekli genel anlamda orkide toprağını ifade etmektedir. Karışımların orkidenin köklerini yeteri kadar besleyebilmesi için bir suyu direne etme özelliği olan çam kabuğu ve suyu hapsetme özelliği olan hindistan cevizi kabuğu sıklıkla karışımlarda kullanılmaktadır. Ayrıca yine her bitki toprağının olmazsa olmazı küçük çakıl taşları, perlit, ponza, ufak köpük malzeme de bir diğer tamamlayıcı olarak karışımlarda kullanılmaktadır. 

Farklı türde orkidelerin farklı toprak ihtiyaçları olmakla birlikte piyasada satılan pek çok marka genel ihtiyacı karşılayacak yöndedir. Burada güvenilir satış noktalarından almak, ambalajının sağlam olduğuna dikkat etmek ve ürün ile ilgili bilgilendirmeleri okumak gerekmektedir.  Küflenmiş, nemli, içinde başka organizmaların yaşam bulduğu karışımlar olası hastalık sebebiyle tercih edilmemelidir. Günümüzde artık pek çok malzeme kolaylıkla temin edilebildiği için pek çok orkide sever kendi toprak karışımlarını kendileri hazırlamaktadır. Her çeşidin ihtiyacının farklı olduğunu yine hatırlatarak, burada bir tarif veya ölçü paylaşmaktansa fikir vermesi adına tek tip ağaç kabuğundan ziyade farklı ağaç kabukları içermesi ve bunların oranının su tutma ve tam tersi suyu direne etme şeklinde farklı özellikleri olan ağaç kabuklarından olması tercih edilmelidir. Ağaç kabuğu dışında da köklerin hava alması ve yine fazla suyun süzülebilmesi için muhtelif taş, cüruf, ponza, perlit, köpük herhangi biri eklenmelidir.

Orkide Bakımı ve Sağlıklı Bir Orkide

Orkide türlerine göre ufak farklılıklar gösterse de orkide bakımı ve bir orkidenin sağlıklı olduğunu gözlemleyebilmek için ilk olarak tüm köklerin en uç noktasına kadar yeşil ve yeteri kadar kalın olduğundan emin olunmalıdır. Ek olarak yapraklarının yeşil, diri olması ve doğal minik izlerin dışında ciddi bir lekesi olmaması orkidenin durumu hakkında fikir verecektir. Yine çiçeklerinin formu ve minik izler dışında lekeler taşımaması da orkide bakımının iyi olduğuna ve bitkinin sağlıklı olduğuna işaret eden göstergelerden sayılır.

Orkide Bakımı için Oda ve Ortam Sıcaklığı

Orkide türleri arasında farklar göstermekle birlikte orkide bakımı için en uygun ortam sıcaklığı 18 – 25 derece arasıdır. Orkide insanlar arasında tropikal bir algı yaratsa da direkt güneş ışığı ve aşırı sıcak ortamlarda bulundurulmaktan kaçınılmalıdır. 

Sağlıklı Bir Orkide İçin Ortam Işığı

Direkt güneşe maruz kalmadan aydınlık bir ortamda bulundurmamız gerekmektedir. Bir diğer açıdan tarif edecek olur isek uygun yer konusunda, pencere önü ancak tül perde arkası ve yarı gölge olacak şekilde yerleşim demek doğru olacaktır. Direkt güneşe maruz kalması yaprak ve çiçeklerde hızlı su kaybına ve yanık ve lekelenmelere neden olacaktır. 

Orkideler için En Uygun Ortam Havası

Pek çok iç mekan bitkisinin ihtiyacı olan temiz hava orkideler için de olmazsa olmazlardandır. Hızlı hava değişiminde sakınarak, direkt esintiye maruz kalmadan temiz hava ihtiyacını gün içinde karşılamamız gerekmektedir. Yarı açık pencere önünde kısa süreli bir havalandırma dahi hem yaprak hem de kökleri için fayda sağlayacaktır. 

Ancak özellikle ofis ortamlarında karşımıza çıkan havalandırma ve klima sistemlerinin hava akımları orkide bakımı ve sağlığı için tehlike oluşturmaktadır. Bu orkideleri nedenle sürekli ve değişken ısılarda olan direkt hava akımlarından korumak ömrünü uzatacaktır.

Orkide Çiçeklendirme

Türlerine bağlı olarak değişmekle birlikte genel olarak yılın 6 ayını çiçekli kalan 6 ayını çiçeksiz uykuda geçirmektedirler.  Çoğunlukla aldığımız orkideler çiçek açmış ve/veya açmak üzere olan tomurcukları üzerinde olarak bize ulaşır. Tomurcuklar bir süre sonra uygun bakım koşulları altında açarlar. Çiçeklerin her biri kendi zamanını doldurdukça da dökülür sadece dallar kalıncaya kadar. 

Tüm çiçeklerini dökmesi bilinen aksine orkidenizin artık öldüğü anlamına gelmemektedir. Yukarıda belirtilen şartlar ile orkide bakımı adımları izlendiğinde bir sonraki çiçeklendirme döneminde orkide yine güzel çiçeklerini açacaktır. Orkide çiçek açımını izlemenin de oldukça keyifli ve mutluluk veren bir aktivite olduğunu belirtmeliyiz.

Orkide Besin Kullanımı

Orkidelerimiz kimi zaman ihtiyaç duyduğu mineral ve besinleri topraktan veya sulama suyundan alamayabilirler. Bu durumda hazır bitki besinleri kullanımı ile onlara takviye verip sağlıklı gelişmelerini destekleyebiliriz. Piyasada pek çok farklı markanın farklı içeriklerde bitki besinleri bulunmakta olup almış olduğunuz ürünün talimatlarını okuyarak uygulama yapmak her daim fayda getirecektir. Burada dikkat edilmesi gereken kritik nokta çiçekleri halihazırda üzerinden iken ekstra besin kullanmamamız yönünde olacaktır.

Orkide Bakımının en önemli noktası: Orkide Sulama

Orkidelerin bulunduğu ortamın sıcaklığına bağlı olarak su ihtiyaçları değişmekle birlikte, köklerini ve toprağını kontrol ederek bir sulama periyodu oluşturabilirsiniz. Burada önemli olan fazla olan suyun tamamen süzüldüğüne emin olmaktır. Çünkü direne edilemeyen su zamanla kökte yumuşama ve takibinde çürüme yapacaktır. En sonunda da bakteri oluşumu ile orkidenizin sağlığını olumsuz etkileyecektir. 

En ideal suluma yöntemi suya daldırma şeklinde olup şayet bakım koşullarınız elverişli ise tavsiyemiz de bu yöndedir. Ancak bakım koşulları uygun olmayanlar için orkide sulamada dikkat edilmesi gereken en önemli nokta orkideleri süs vazoları/saksılarından (mermer, cam, seramik vb. altında delikleri bulunmayan) çıkartıp, plastik sulama kabı içerisinde sulamaktır. Sulama işleminden 10 – 15 dakika sonra, suyun direne olduğunu (aktığını) gördükten sonra orkide tekrar süs saksısının içine alınıp görsel keyfi sürülmeye devam edilebilir.

Bloom and Fresh orkideleri ile giden marka kartımızda orkideyi alanlar için daha sağlıklı bakım bilgileri için sitemize ve bu içeriğe yönlendirmelerimiz yer alıyor. Ancak yine de Bloom and Fresh koleksiyonu arasından orkide göndermek isteyenler de bu güzellikleri teslim alan sevdiklerini sayfamızı ziyaret etmek için yönlendirebilirse bu güzel bitkinin keyfini çok daha uzun süreler sürmelerini sağlayabilirler.

Daldırma Yöntemi ile Orkide Nasıl Sulanır?

Orkidenizi şeffaf plastik kabı ile saksının boyunu aşmayacak alttan 3 parmak derinlikte dinlenmiş suya bırakmanız ve köklerin ihtiyacına göre 20-30 dakika bekletmek ve sonrasında çıkarıp kalan suyun süzülmesini sağlamak şeklindedir. Yapraklarının su ile temasından kaçınmakla birlikte sprey ile zamanla oluşan toz alınabilir. Nemli bir bez yardımı ile silinebilir. Kuru olduğundan emin olmak buradaki kilit nokta. Nemli ya da ıslak kaldığı zaman yine bakteri oluşumuna ve arkasından çürümeye neden olacaktır.